ODŻYWIANIE JESIENIĄ WG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
Energetyka jesieni, czyli przemijanie w medycynie chińskiej
Odżywianie jesienią wg zaleceń medycyny chińskiej, powinno być dopasowane do charakterystyki klimatycznej tej pory roku. Jesień jest porą związaną z przejściem od energii Yang do energii Yin. Właśnie teraz zbieramy ostatnie plony naszych wielomiesięcznych starań i szykujemy się do nadchodzącej zimy. Według medycyny chińskiej, w tym okresie swą największą aktywność wykazują Płuca oraz Jelito Grube. Z tego powodu szczególnie jesienią warto skupić się na pracy z oddechem i towarzyszącymi mu odczuciami w ciele. Zwracamy również uwagę na nasze emocje, starając się zachować spokój i harmonię podczas naturalnego procesu przemijania kojarzonego z jesienną, wietrzną i deszczową aurą, opadającymi liśćmi drzew i dłuższymi chłodnymi wieczorami oraz rześkimi, mglistymi porankami. Pamiętajmy, że początek kalendarzowej jesieni w kulturze zachodniej, jest tak naprawdę już środkiem tej pory roku w medycynie chińskiej.
Jak czytamy w „Kanonie medycyny chińskiej Żółtego Cesarza”: „
Podczas trzech miesięcy jesiennych wszystko w przyrodzie osiąga pełnię dojrzałości. Ziarna dojrzewają i nadchodzi czas zbiorów. Energia nieba się ochładza, podobnie jak pogoda. Zrywa się wiatr. Jest to punkt zwrotny, kiedy to, co aktywne, przeradza się w pasywne i faza yang przechodzi w swoje przeciwieństwo – fazę yin. Jesienią należy udawać się na spoczynek o zachodzie słońca i wstawać o świcie. Z nadejściem jesieni aura się ochładza, podobnie jak ochładzają się emocje. Dlatego jest ważne, by zachować spokój i nie dopuścić do depresji. Dzięki temu można łagodnie przejść w okres zimy.
Jesień to czas na skupienie energii, ześrodkowanie ducha i poskromienie żądz. Trzeba dołożyć starań, by energia płuc była silna, czysta i zrównoważona. Zaleca się wykonywanie ćwiczeń oddechowych w celu wzmocnienia qi płuc. Jesienią należy też powstrzymywać się od palenia papierosów i unikać przeżywania smutku, który jest emocją związaną z płucami. W ten sposób można się uchronić od chorób nerek i dolegliwości trawiennych podczas zimy. Jeśli nie przestrzega się tego naturalnego porządku, dochodzi do uszkodzenia płuc. Na skutek tego zimą pojawiają się biegunki z niestrawionymi resztkami pożywienia, a to z kolei naraża na szwank zdolność ciała do gromadzenia i przechowywania”.
Odżywianie jesienią – czas gromadzenia zbiorów i wzmacniania
Zgodnie z cyklami medycyny chińskiej, jesienią powinniśmy wykorzystać bogactwo zebranych plonów. Właśnie teraz warzywa i owoce zawierają najwięcej energii życiowej. Nasza dieta powinna być nieco bardziej odżywcza niż latem, ale wciąż lekka. Staramy się unikać ciężkich dań, szczególnie smażonych i długo gotowanych oraz dużej ilości produktów zwierzęcych i tłuszczów. Chętnie sięgamy po warzywa okopowe. Marchew, ziemniaki i buraki wspomogą pracę Środkowego Ogrzewacza, dzięki czemu zostaną odżywione Qi i Krew, co wzmocni naszą odporność! Z kolei korzeń pietruszki, selera, kalafior i biała rzepa, czy rzodkiew swymi właściwościami pomogą rozproszyć Wilgoć. Ich biały kolor wskazuje na powinowactwo w kierunku Płuc.
Na szczególną uwagę zasługuje biała rzodkiew, która swym chłodnym, słodko – ostrym smakiem wspomaga usuwanie Gorącej Wilgoci. Co do warzyw, to należy uwzględnić również dynię. Można przyrządzić ją na wiele sposób, a swym ciepłym, słodkim smakiem odżywi Qi i wspomoże pracę Śledziony, Żołądka, Płuc i Jelita Grubego.
Jesienią chronimy Yin i Płyny
Z owoców królują gruszki, jabłka, śliwki oraz winogrona. Spożywane na ciepło, najlepiej w formie kompotów, pomogą w ochronie i odbudowie Yin oraz Cennych Płynów. Zgodnie z tradycją medycyny chińskiej, to właśnie jesienią powinniśmy chronić nasze wewnętrzne Yin.
Wysychające trawy i opadające, suche liście drzew sygnalizują zmianę kierunku energii – do wnętrza. Taki sam proces zachodzi w naszym ciele. Oprócz nawilżających właściwości sezonowych owoców warto wykorzystać smak kwaśny – smak Yin, który obkurcza, obejmuje i ściąga, dzięki czemu nasz organizm łatwiej wytwarza i zachowuje odpowiednią ilość płynów ustrojowych. Smak ten znajdziemy w dzikich owocach rosnących wokół nas: rokitniku, głogu, dzikiej róży, żurawinie, berberysie i dereniu. Według medycyny chińskiej tego typu owoce powinny być ważnym dodatkiem do dań jednogarnkowych i kompotów.
Odżywianie jesienią, czyli dobre tłuszcze w diecie
Na uwagę zasługują również nasiona roślin oleistych i orzechy. Orzechy i nasiona są niezastąpionym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, witamin, minerałów, błonnika pokarmowego oraz białka. Z punktu widzenia medycyny chińskiej takie parametry świadczą o ich właściwościach odżywiających i budujących szczególnie Krew, cenne Płyny oraz Esencję.
Orzechy i nasiona możemy spożywać w całości lub w postaci wytłoczonych z nich olejów. Kiedy spożywamy te produkty w całości, dla poprawy ich strawności i biodostępności, warto zostawić je do namoczenia na kilka, kilkanaście godzin, np. na noc i dodawać do gotowania porannej owsianki czy jaglanki, a także zup kremów. Dobrym rozwiązaniem jest również prażenie nasion przed ich spożyciem.
Oleje powinny być pozyskiwane w odpowiedni sposób, czyli przez tłoczenie na zimno, z zachowaniem wszystkich elementów niezbędnych do prawidłowej ich produkcji. Ze względu na bardzo odżywczy charakter orzechów powinniśmy zachować umiar w ich spożyciu, a przy osłabionych funkcjach Śledziony z biegunką ich spożycie będzie przeciwwskazane.
Produkty fermentowane według medycyny chińskiej
Przy temacie jesiennego odżywiania nie sposób nie wspomnieć o produktach fermentowanych. W niektórych prowincjach Chin, kiszonki stanowią wręcz bazę zdrowego odżywiania i podstawę w terapiach medycyny chińskiej. W okresie jesiennym warto sięgnąć po domowe kiszonki, zakwas z buraków, przygotować lekki, wegetariański żurek z domowego zakwasu lub upiec pieczywo. Kiszonki oprócz smaku kwaśnego najczęściej posiadają smak słony. Te dwa smaki skutecznie pobudzają produkcję Płynów i pomagają w ich przytrzymywaniu w ciele. Poza tym produkty fermentowane są doskonałym źródłem pożytecznych bakterii, które wspomogą budowanie naszej odporności.
Jesień to też grzyby!
Jesień kojarzy nam się również z grzybami. Grzyby stanowią bardzo ciekawą grupę pokarmową. Z jednej strony cechują się niską kalorycznością i w większości składają się z wody, nawet w 70 – 90% podobnie jak, warzywa czy owoce. Z drugiej strony mogą stanowić cenne, naturalne źródło witamin, szczególnie z grupy B i związków mineralnych, m.in. fosforu, potasu, selenu. Ponadto wykazano, że niektóre z gatunków grzybów, np. shitake, pieczarki, boczniaki posiadają substancje o silnych właściwościach przeciwutleniających, pobudzających pracę układu immunologicznego i zwiększających produkcję komórek NK (natural killers – komórki posiadające wyjątkowe zdolności do zabijania komórek nowotworowych).
Grzyby działają w kierunku Nerek, odbudowując ich aspekt Yin, co przekłada się m.in. na wspieranie pracy CUN (Centralny Układ Nerwowy). Wykazują również właściwości odżywcze w stosunku do Qi i Krwi i przełamujące zastoje Krwi, szczególnie grzyby mun i shitake. Wiele gatunków grzybów zostało dokładnie przebadanych i znajdują zastosowanie terapeutyczne zarówno w medycynie chińskiej, jak i zachodniej naturopatii. Trzeba jednak pamiętać, że większość grzybów wymaga przynajmniej minimalnej obróbki termicznej, duszenia, gotowania, czy grillowania.
Jak gotować według medycyny chińskiej?
Co do samej obróbki termicznej – jesienią jemy coraz mniej produktów surowych i chłodnych, a w ich miejsce włączamy większą ilość posiłków gotowanych. Bardzo dobrym rozwiązaniem będą dania jednogarnkowe, czyli zupy, potrawki, duszone dania, kremy, kleiki i gulasze. Jesienne warzywa i owoce znakomicie nadadzą się do zapiekania. Warto pamiętać o kaszach, płatkach owsianych czy ryżowym congee, które mogą okazać się daniami bardzo pomocnymi w naszej codziennej i nie tylko jesiennej diecie.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie są najlepsze zalecenia żywieniowe według medycyny chińskiej dla Ciebie, to zapraszam na konsultację holistyczną stacjonarnie lub online. Zapoznaj się ze szczegółami i umów wizytę!
Możesz również odwiedzić mój kanał na YouTube – tu znajdziesz wiele cennych informacji z dziedziny aromaterapii i medycyny chińskiej.
