ODŻYWIANIE ZIMĄ WG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
ODŻYWIANIE ZIMĄ WG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ
Odżywianie zimą wg medycyny chińskiej, to bardzo istotne zagadnienie dla zdrowia i dobrostanu każdej osoby. Chociaż obecne zimy w Polsce są znacznie lżejsze, kilkadziesiąt lat temu, to wciąż obowiązuje nas ten sam roczny cykl. Mimo ocieplenia klimatu energetyka naszych ciał wysyła nam jasne sygnały związane z zimowym ochłodzeniem. O tym, jak prawidłowo odżywiać się zimą według medycyny chińskiej przeczytasz w naszym artykule.
JAK WYGLĄDA PODZIAŁ ROKU WG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ?
Zgodnie z podziałem pór roku według Teorii Pięciu Przemian (TPP) to, co przyjmujemy za początek pory roku według zachodniego podejścia, jest tak naprawdę środkiem pory roku według medycyny chińskiej. Co nam to daje? Celem jest zwrócenie uwagi, że zbliża się zmiana czynników zewnętrznych, na którą warto przygotować się zawczasu. Takie przygotowanie powinno opierać się np. na dostosowaniu diety do produktów sezonowych – do czego gorąco zachęcam. Zgodnie z TPP do każdej z przemian – pory roku – mamy przypisany układ narządów. I właśnie chęć zaakcentowania aktywności danego układu narządów skutkuje rozbieżnością w datach.
Idąc tym tropem, możemy przyjąć, że od 13 listopada do 25 stycznia swój szczyt energetyczny mają Nerki i Pęcherz Moczowy. W tym czasie a w medycynie chińskiej trwa już Zima. W zachodniej kulturze za początek kalendarzowej zimy przyjmuje się dopiero 22 grudnia. Mimo że w naszym klimacie meteorologiczne ten czas może rozpocząć się znacznie wcześniej.
ODŻYWIANIE ZIMĄ, CZYLI CZAS WIELKIEGO YIN
Zimą zwracamy uwagę przede wszystkim na fakt, że znajdujemy się w okresie wielkiego Yin. Dni są krótkie, a pogoda czasami potrafi być naprawdę mroźna i śnieżna. Skrócenie długości dnia w stosunku do pozostałych pór roku jest dla nas sygnałem, aby przeznaczyć ten czas na regenerację. Dlatego dobrą praktyką jest chodzenie spać wcześniej oraz wstawanie później. Dłuższy sen, szczególnie w godzinach przed północą jest podstawą dla odpowiedniej regeneracji Yin i Krwi. Z kolei rezygnacja z ciężkiej pracy zimą – zarówno fizycznej, uszczuplającej w pierwszej kolejności zasoby naszego Yang, jak i umysłowej – wyczerpującej głównie nasze Yin.
Łatwo możemy skojarzyć, że Zimno będące jednym z głównych patogenów w medycynie chińskiej prowadzi do spowolnienia procesów życiowych. I właśnie tak powinno wyglądać nasze życie zimą – minimum pracy przy maksymalnej regeneracji. Oprócz odpowiedniej ilości snu i ograniczenia codziennych obowiązków warto wykorzystać konsolidację energii życiowej w naszym ciele i przeznaczyć ją na wewnętrzną pracę. Może to być praca ze swoimi przekonaniami, podejściem do życia i otaczającego nas świata czy relacji z najbliższymi.
JAK ODŻYWIAĆ SIĘ ZIMĄ WG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ?
Zima to przede wszystkim regeneracja i rozgrzewanie. Oczywistym jest więc, że szczególną uwagę powinniśmy poświęcić na aspekt żywienia. Jak już zaznaczyliśmy – Zimą królują Nerki. I właśnie w tym okresie powinniśmy zrobić co w naszej mocy, aby odżywić nasze Nerki stanowiące korzeń Yin i Yang, źródło Wody i Ognia.
Ze względu na najzimniejszą część roku, nasza dieta powinna być najbardziej Yang. Dlatego Sięgamy po znacznie większą ilość produktów zwierzęcych i stosujemy najwięcej obróbek typu Yang w porównaniu do pozostałych pór roku. Dania urozmaicamy dodatkiem ostrych, gorących w swej termice przypraw, do których zaliczamy: czarny pieprz, suszony imbir, chrzan, chilli, gorczycę, pieprz syczuański, anyż gwiaździsty.
Ciekawym dodatkiem i wsparciem dla osób z niedoborami Yang w Nerkach może być Rou Gui stanowiący zewnętrzną warstwą kory cynamonowca wonnego. Cynamon ten jest znacznie grubszy niż laski zwykłego cynamonu sklepowego i zbierany jest ze starszych drzew. Do jego właściwości należy przede wszystkim wzmacnianie Yang Nerek, rozpraszanie Zimna, Zastojów oraz odżywianie Qi i Krwi. Oczywiście jak w każdym wypadku, tak i tutaj – użycie ziół konsultujemy z osobą wykwalifikowaną w tym temacie.
Mocno rozgrzewającymi produktami są baranina, jagnięcina, koźlina oraz dziczyzna. Sięgając po mniej rozgrzewające produkty, czyli warzywa i owoce staramy się poddawać je obróbce termicznej. Pieczenie, powolne gotowanie na małym ogniu i duszenie w sosie własnym są najlepszą obróbką termiczną, jaką możemy zastosować zimą.
Zupy mocy są szczególnym daniem, wzmacniającym nasze Yang, ale również Krew i Jing w zależności od użytych dodatków. Długo gotowane wywary na kościach lub mięsie z dodatkiem ziół kulinarnych oraz harmonizującym całość wkładem z warzyw okopowych. Dla osób niejedzących mięsa bardzo dobrze sprawdzi się wegańska wersja zupy mocy. Pomocne też będą jajka, dobrej jakości tłuszcze: masło, oliwa; rozgrzewające warzywa cebulowe: cebula, por, czosnek. Warto również wypróbować gotowanie z dodatkiem alkoholu. Alkohol w trakcie gotowania szybko wyparowuje, jednak jego właściwości rozgrzewające i przełamujące Zastoje pozostają.
JAK WPROWADZIĆ ZMIANĘ DIETY NA ZIMOWĄ?
Tak jak we wszystkim – zachowujemy umiar. Zasada ta jest kluczowa przy odbudowie naszego Yang. Nawet mając znaczne niedobory Yang, musimy uważać, gdyż używanie dużej ilości silnie rozgrzewających produktów może w krótkim czasie doprowadzić do pomniejszenia zasobów naszego Yin, Jing (Esencji) czy nawet Krwi. Ważne jest, aby mieć na uwadze, że odbudowa Yang trwa przynajmniej parę tygodni, często miesięcy, a czasami i lat. Polega na regularnym spożywaniu, ciepłych, gotowanych posiłków i eliminacji produktów oraz nawyków prowadzących do uszczuplania naszego Yang.
CZYM JEST JING, CZYLI ESENCJA WEDŁUG MEDYCYNY CHIŃSKIEJ?
Jedną z istotnych funkcji Nerek jest przechowywanie i ochrona Jing. Esencja Jing jest skumulowaną energią Qi i jako Skarb Podstawowy wchodzi w skład Trzech Skarbów (Jing, Qi, Shen). Przedurodzeniowe Jing dostajemy w spadku od naszych przodków (geny, podstawa odpowiadająca za zdrowy rozwój), jest nieodnawialne, ale możemy je chronić i oszczędzać. Pourodzeniowe Jing (powstające na bazie Jing Przedurodzeniowego) jest odnawialne przy pomocy energii pochodzącej z naszego pożywienia. Jing zasila wszystkie narządy, jednak szczególnie odżywia i podtrzymuje funkcje tzw. Narządów Cudownych (szpik, mózg, kości, macica, naczynia krwionośne i pęcherzyk żółciowy).
Niedobór Jing związany jest przede wszystkim z problemami dotyczącymi rozmnażania, wzrostu i przyspieszonymi procesami starczymi. Poziom Jing w naturalny sposób zmniejsza się wraz z wiekiem. Jednak może być znacznie przyspieszony przez nadmierną aktywność seksualną, przewlekłe choroby, przepracowanie, stres lub silny strach i używki.
Szczególnie stres i przepracowanie będą osłabiać funkcje układu Żołądek – Śledziona, a co za tym idzie pracę całego układu trawiennego. Taki stan spowoduje wytwarzanie niewystarczającej ilości Pourodzeniowego Jing.
Produktami, które chronią i wzmacniają nasze Jing będą:
- wyroby odzwierzęce takie jak: nerki, mózg, szpik (szczególnym tonikiem Jing będą esencjonalne zupy mocy gotowane na bazie kości), wątroba, poroże jelenia, skorupy żółwi i ostryg, klarowane masło, pierzga i mleczko pszczele,
- produkty roślinne: mikro algi (chlorella, sinice, spirulina), pokrzywa, kokoryczka, nasiona kanianki chińskiej (Tu Si Zi), korzeń rdestu wielokwiatowego,
- produkty odżywiające Nerki, szczególnie: fasole, czarny sezam, kasztany jadalne, orzechy włoskie (prażone, nalewka z zielonego orzecha), owoce morwy, preparaty na bazie żeń-szenia.
Ważnym aspektem przy ochronie i odbudowie Jing są praktyki duchowe: medytacja, modlitwa, wyciszenie, odosobnienie czy oddanie służbie innym.
NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PODCZAS SPORZĄDZANIA ZIMOWYCH POSIŁKÓW?
Dość naturalnym powinno być dla nas, że właśnie zimą spożycie produktów surowych i zimnych termicznie jest znacznie ograniczone. Z tradycyjnej chińskiej medycyny wiemy, że kolorem przypisywanym Nerkom, jest kolor czarny. Podążając tą myślą, wysnuwamy wniosek, że niektóre z czarnych produktów mogą działać szczególnie w kierunku odżywiania Nerek i rzeczywiście tak jest! Naszą uwagę powinny przykuć: czarna soja, czarna soczewica, wszystkie fasole (ich kształt przypomina fizyczny narząd nerki), czarna komosa, czarny sezam.
Wcześniej wspomnieliśmy o kilku rodzajach mięs wspierających Nerki, do powyższego należy dodać owoce morza i produkty morskie. Dlaczego? Dlatego, że smak słony kojarzony jest z Przemianą Wody, czyli głównie działa w kierunku Nerek. Należy jednak nadmienić, że wodorosty należą do najzimniejszej grupy produktów. Ich stosowanie powinno być naprawdę przemyślane – tak samo jako gorących, mocno rozgrzewających przypraw.
Dobrym pomysłem jest włączenie do zimowej diety zupy miso (na bazie pasty z fermentowanej soi) z niewielkim dodatkiem wodorostów wakame. Dodatkowo produktami odżywiającymi Nerki są prażone orzechy włoskie, kasztany jadalne, owoce jałowca oraz por i koper włoski – nasiona i korzeń. Wszystkie te dodatki są świetne do wszelkich dań jednogarnkowych oraz kompotów!
JAK WSPOMÓC TRAWIENIE ODŻYWCZYCH, ZIMOWYCH POSIŁKÓW?
Dla zrównoważenia sporej ilości odżywczych i rozgrzewających produktów warto urozmaicić dietę dodatkiem gorzkich, neutralnych i chłodnych produktów. Takie produkty, swoim działaniem wyprowadzą ewentualną nadwyżkę skumulowanej energii Yang. Do takich produktów możemy zaliczyć cykorię, endywię czy rukolę.
A po silnie odżywczym posiłku, możemy wypić mocną, gorzką, czarną herbatę z dodatkiem nasion kopru włoskiego i skórki z mandarynki. Taka herbata znacznie wzmocni proces trawienia. Dodatkowo świeżości i lekkości naszym zimowym daniom mogą nadać kiełki. Domową uprawę kiełków możemy z powodzeniem prowadzić przez cały rok.
Aby dowiedzieć się więcej, obejrzyj mój webinar „O odżywianiu zimą według medycyny chińskiej”. Zapraszam do obserwowania moich mediów społecznościowych oraz na konsultacje stacjonarnie bądź online.
